Crisis en verandering

Hulde aan de programmadirectie van MCD voor het collegeprogramma van gisteren. Wat een leuke dag weer! Lekker speculeren (meer of minder wetenschappelijk onderbouwd) over de crisis en de daardoor veranderende rollen van achtereenvolgens de corporaties, de ontwikkelaars en de gemeenten. Mijn conclusie: de corporaties hebben theoretisch het beste toekomstmodel maar lijken niet goed in staat dit goed in te vullen.

Vincent Gruis: de corporaties

Aftrap door Vincent Gruis (TU Delft) over de veranderende rol van de woningcorporaties. Die zijn en worden aan alle kanten uitgekleed door een vermogen-afromende overheid, veranderende regels in Europa. En dat terwijl juist de woningcorporatie hét voorbeeld is van maatschappelijk verantwoorde ondernemingen die ook aan de lange termijn denken.

Vincent liet een eenvoudig model zien waarmee hij het spanningsveld in beeld bracht waar de corporatie zich in bevindt: tussen staat, markt en maatschappij. Prachtig. Het laat haarscherp zien dat de corporatie continue heen en weer wordt geslingerd tussen verschillende belangen en zich niet helder bewust is van haar rol. De verleiding is om naar een van de hoeken te ‘rollen’. Dat doen de corporaties dan ook meestal in de praktijk. Dat maakt het operationeel makkelijker. Maar het lijkt er sterk op dat juist door in het midden te blijven ‘balanceren’ je je innovatieve kracht het beste uitnut en alle belangen integraal kunt verenigen. Is dat niet juist wat je nodig hebt om je te onderscheiden?

Scief houben: de ontwikkelaars

Daarna een leuk pleidooi door Scief Houben over de veranderende rol van ontwikkelaars en het zoeken naar wat hij noemt ‘het DNA van een organisatie’: wat is je identiteit, je trots? Zoek eerst het DNA, kijk daarna wat het probleem is en zoek vervolgens naar de ‘paradigmasprong’: datgene wat moet veranderen om ‘het DNA’ te matchen met de problematiek.

Volgens Scief kan een bedrijf geen twee verschillende DNA’s hebben. Dat gaat mis volgens de organisatiekunde. Een andere veel gemaakte fout is terug te keren naar je kernactiviteit. Daarmee schrap je alle innovatieve kanten van je bedrijf: per definitie niet succesvol. De huidige crisis maakt dat ontwikkelaars op zoek moeten naar toegevoegde waarde voor de eindgebruiker. Meer focus op de maatschappij dus. Eigenlijk, zo zegt Scief, moet de ontwikkelaar doorlopend paradigmasprongetjes maken om te kunnen blijven concurreren. Hier zie ik een parallel met die balancerende woningcorporaties..

Adriaan Visser: de gemeenten

Tot slot een energiek verhaal door Adriaan Visser, algemeen directeur van het Ontwikkelings Bedrijf Rotterdam, waar tevens de frustratie vanaf droop: de gemeente Rotterdam wíl zo graag maar de regering draait net alle geldkranen dicht waar de gemeente onder was gaan hangen. Met vervolgens de hoopkreet dat Nederland toch alsjeblieft het WK 2018 binnenhaalt aanstaande 2 december. Anders wordt het met de stadion-Feijenoord-gebiedsontwikkeling ook al niets..

Adriaan vertelde dat hij denkt dat het grondbedrijf Rotterdam zich door de crisis moet transformeren naar ‘publiek ontwikkelaar’. Waarschijnlijk meer herstrtucturering, lange termijn, meer integraliteit, meer samenwerking (met pensioenfondsen?), meer gebiedsgericht. Dat heeft alweer veel weg van het corporatiemodel van Vincent!

Wie wint?

Het lijkt er sterk op dat zowel ontwikkelaars als gemeenten zich realiseren dat ze meer zouden gaan moeten werken als de corporaties (in theorie) al doen: duurzaam, lange termijn, win-win, integraal, innovatief, maatschappelijk verantwoord én consument gericht: alle ingrediënten voor kwaliteit!

De grote vraag is óf partijen er in zullen slagen de innovatieve kracht van het corporatiemodel te verenigen met operationele efficiency. Of dat partijen gaan samenwerken zó dat de kwaliteiten van de drie partijen met elkaar worden verenigd tot synergie. Over een paar jaar maken we de balans op…